Kometa 3I/Atlas potężnie promieniuje – ekscytujące odkrycie astronomiczne
Kometa 3I/Atlas znów zaskakuje. Okazało się, że obiekt emituje promieniowanie, które otacza obszar 400 000 km wokół jądra komety. Komety w naszym Układzie Słonecznym potrafią świecić w promieniach X, co zostało po raz pierwszy odkryte w 1996 roku u komety Hyakutake. Zjawisko to wynika z reakcji gazów otaczających kometę z naładowanymi cząstkami ze Słońca, co prowadzi do uwolnienia promieniowania rentgenowskiego.
Pomimo że w przeszłości astronomowie nie byli w stanie wykryć promieniowania rentgenowskiego u innych obiektów międzygwiezdnych, zjawisko to staje się coraz bardziej intrygujące. Czy komety spoza naszego układu są zbudowane inaczej? Ten znak zapytania nieustannie pojawia się w badaniach astronomicznych.
Polowanie na promieniowanie
Japońska Agencja Kosmiczna JAXA ogłosiła, że udało jej się odkryć promieniowanie X komety 3I/Atlas, co było dużym wyzwaniem organizacyjnym i technologicznym. Do badań wykorzystano japoński satelita XRISM (X-Ray Imaging and Spectroscopy Mission).
Badania były szczególnie trudne, ponieważ komety świecą najjaśniej, gdy zbliżają się do Słońca, co wymagało od instrumentów satelity zachowania bezpiecznego dystansu. Okno do obserwacji otworzyło się pod koniec listopada 2025 roku, kiedy to XRISM obserwował kometę w gwiazdozbiorze Panny.
Delikatna, ale wyraźna poświata
Artykuły wynikowe z badania, po złożeniu obrazów, ujawniły słaby, ale wyraźny blask. Wstępna analiza danych pokazała rentgenowską poświatę rozciągającą się na około 5 minut kątowych wokół jądra komety, co odpowiada promieniowi 400 000 km, czyli odległości Ziemi od Księżyca.
Obserwowane zjawisko może być efektem tzw. wymiany ładunku, gdzie lód na powierzchni komety gazuje pod wpływem ciepła, tworząc chmurę wokół jądra. Kiedy wiatr słoneczny uderza w tę chmurę, dochodzi do reakcji, skutkujących promieniowaniem rentgenowskim.
Oczekiwania na przyszłość
Wstępne wyniki z japońskiego satelity stanowią fundament dla przyszłych badań. Jeśli potwierdzą się przypuszczenia o składzie chemicznym gazowej otoczki komety, naukowcy będą mieli cenny wgląd w powstawanie planet w innych układach gwiezdnych. Astronomowie czekają na dalsze doniesienia, ponieważ ten kosmiczny spektakl z pewnością jeszcze się nie skończy.
