Bán lăng sẻ: Cây thuốc quý với nhiều tác dụng
Bác sĩ Huỳnh Tấn Vũ, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, cho biết rằng cây bán lăng sẻ, còn gọi là tử vi, có danh pháp khoa học là Lagerstroemia indica. Đây là loài cây có nguồn gốc từ Đông Á, được đưa vào Hoa Kỳ khoảng năm 1790.
Ngày nay, cây phát triển thành dạng cây bụi có hoa làm cảnh rất phổ biến, được trồng nhiều tại miền Trung Hoa Kỳ và trên toàn thế giới. Tại Trung Quốc, loài hoa này được gọi là “tử vi”, tên gọi đã xuất hiện trong văn học trung đại.
Phong thủy và ý nghĩa của cây bán lăng sẻ
Theo phong thủy, bán lăng sẻ được xem là loài cây mang lại may mắn, thịnh vượng và bình an. Loài cây này thường được trồng ở sân vườn biệt thự, khuôn viên công sở, trường học, công viên và dải phân cách đường bộ.
Ứng dụng trong y học: Vị thuốc quý toàn năng
Trong y học, vỏ và lá bán lăng sẻ thường được sấy khô và nghiền thành bột để làm thuốc sắc, thuốc mỡ hoặc thuốc đắp. Các nghiên cứu cho thấy các thành phần hoạt tính như axit ellagic, quercetin và catechin có đặc tính chống oxy hóa và hỗ trợ sức khỏe mạch máu.
Bác sĩ Vũ cho biết catechin trong cây bán lăng sẻ có tác dụng loại bỏ gốc tự do và điều chỉnh quá trình oxy hóa cholesterol LDL. Các nghiên cứu cũng cho thấy chiết xuất cây này giúp ức chế bạch cầu, giảm viêm đường thở và hỗ trợ điều trị hen suyễn.
Công dụng trong y học cổ truyền
Trong y học cổ truyền, bán lăng sẻ có vị đắng, tính hàn. Vỏ cây có tác dụng thanh nhiệt, giải độc; trong khi hoa và rễ có tác dụng chỉ huyết và tiêu thũng. Tại Ấn Độ, bán lăng sẻ được dùng để hạ sốt và làm thuốc kích thích. Tại Trung Quốc, bột vỏ cây thường được nấu với thịt lợn để điều trị thấp khớp và xuất huyết tử cung.
Liều dùng thông thường
- Bột vỏ cây: 2–5 g/ngày, chia nhiều lần, uống với nước ấm hoặc mật ong.
- Thuốc sắc lá: Đun 30 g lá tươi trong 500 ml nước còn khoảng 200 ml; uống 50 ml/lần, ngày 3 lần.
- Thuốc dùng ngoài: 10 g lá tươi giã nhuyễn với 10 ml nước, bôi 2 lần/ngày lên vùng da tổn thương.
Lưu ý an toàn
Bác sĩ Vũ khuyến cáo khi sử dụng bán lăng sẻ làm thuốc, cần chú ý:
- Phụ nữ mang thai hoặc cho con bú nên tránh liều cao.
- Trẻ em dưới 12 tuổi có thể dùng nửa liều người lớn nếu không có biểu hiện dị ứng.
- Liều cao có thể gây khó chịu tiêu hóa hoặc táo bón.
- Người huyết áp thấp nên thận trọng vì quercetin có thể tăng tác dụng của thuốc hạ huyết áp.
- Phản ứng dị ứng hiếm gặp nhưng vẫn có thể xảy ra – nên thử nghiệm trên một vùng da nhỏ trước khi sử dụng.
- Cần tham khảo ý kiến bác sĩ khi sử dụng cùng với thuốc chống tiểu cầu hoặc thuốc chống đông máu.
Nhờ các đặc tính chống viêm, chống oxy hóa và kháng khuẩn, cây bán lăng sẻ ngày càng được quan tâm trong y học tự nhiên. Tuy nhiên, người dân không nên tự ý sử dụng, đặc biệt với liều cao hoặc khi có bệnh nền. Tốt nhất là tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.
